«Πλήξη είναι η επιθυμία να έχεις επιθυμίες» Λέων Τολστόϊ

  Πλήξη, ανία, βαρεμάρα, έλλειψη ενδιαφέροντος, τεμπελιά…Σίγουρα ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε έναν «ενεργό» πολίτη της εποχής μας που έχει σχεδόν εθιστεί στον «συναρπαστικό» σύγχρονο τρόπο ζωής με υψηλές δόσεις αδρεναλίνης, υπερ-πληροφόρησης και υπερ-απασχόλησης του εγκεφάλου επί 24 ώρες το 24ωρο, 7/7.

  Η αλήθεια είναι πως αν για κάποιο λόγο απελευθερωθεί χρόνος στην καθημερινότητά μας για ένα διάστημα (άδεια από τη δουλειά, τα παιδιά στην κατασκήνωση,  ολοκλήρωση ενός χρονοβόρου έργου κλπ) αρχικά νιώθουμε άβολα. Το να μην έχεις κάτι να κάνεις και να προσαρμοστείς σ΄ έναν πιο αργό ρυθμό, με ελεύθερο και απρογραμμάτιστο χρόνο, δημιουργεί κύματα πλήξης και ανίας που φαίνονται σχεδόν ανυπόφορα και  οδηγούν στις πιο …απίστευτες δραστηριότητες για να γεμίσει ο «χαμένος χρόνος».

 Να τι κατέγραψα σε ένα πρόχειρο γκάλοπ με φίλους και γνωστούς που ρώτησα τι κάνουν αν τους προκύψει ελεύθερος χρόνος:

1.      Ξεκαθάρισμα των σημειωμάτων και μικροπραγμάτων στην καθημερινή τσάντα και στο πορτοφόλι

2.    Καταγραφή των αποδείξεων για την εφορία σε φύλλο Excel

3.    Διάβασμα τηλεφωνικού καταλόγου (!)

4.    Διάβασμα μικρών αγγελιών για πώληση ακινήτων (ενώ μόλις έχεις πουλήσει το ακίνητό σου και δεν έχει νόημα να συνεχίζεις την έρευνα)

5.    Καθάρισμα με μπατονέτα στους διακόπτες της ηλεκτρικής κουζίνας (!)

Γιατί αποφεύγουμε την πλήξη? Γιατί δεν τη δεχόμαστε απλά ως μία φυσιολογική κατάσταση ανάμεσα σε διάφορες δραστηριότητες, που έχει ένα μήνυμα για μας? Γιατί προτιμάμε να είμαστε διαρκώς επικεντρωμένοι σε κάτι «εκεί έξω» από το να αφεθούμε να δούμε τι συμβαίνει «εδώ μέσα»?

 Κάτω από το μανδύα της πλήξης ίσως να κρύβεται  ο φόβος για το άγνωστο, η ξεχασμένη λαχτάρα να δούμε τα όνειρά μας να πραγματοποιούνται, η ανάγκη να αποδεχτούμε τις απώλειες της ζωής και να βιώσουμε συναισθήματα που έχουμε επιμελώς αγνοήσει για πολύ καιρό… Αν είναι έτσι, τότε η παράδοση στην πλήξη  μάς προσφέρει μια υπέροχη ευκαιρία να βαδίσουμε σε μια διαδρομή που θα μας τροφοδοτήσει με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο απ΄ αυτόν που γνωρίζαμε.

 Είναι ενδιαφέρον που ολοένα και πληθαίνουν οι φωνές των επιστημόνων που όχι μόνο ερευνούν την πλήξη, αλλά την προσεγγίζουν από μια νέα σκοπιά (βλ. πηγές στο τέλος κειμένου). Να μερικές από τις απόψεις που τραβούν την προσοχή:

1.      Η πλήξη αξιοποιείται από τον εγκέφαλο σαν εργαλείο για να ταξινομήσει και να ξεσκαρτάρει πληροφορίες, ένα είδος ευαίσθητου φίλτρου spam

2.    Είναι ένα ανθρώπινο συναίσθημα καθοριστικό στη διαδικασία εκμάθησης νέων πραγμάτων

3.    Αναζωπυρώνει τη δημιουργικότητα γιατί ωθεί τον άνθρωπο να ξεφύγει από τη ζώνη άνεσής του (η οποία τον κάνει να βαριέται) και να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό, που με τη σειρά του τού  ανοίγει άλλους δρόμους

4.    Ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την αυτοβιογραφική μνήμη, τη φαντασία, την ερμηνεία των συμπεριφορών άλλων ανθρώπων και τη σύνθεση μιας υποθετικής πραγματικότητας – οι ίδιες περιοχές που χρησιμοποιούνται όταν γράφουμε μια ιστορία!

5.    Ειδικά τα παιδιά ωθούνται από την πλήξη να απογειώσουν τη δημιουργικότητά τους, να εξερευνήσουν το περιβάλλον και να ανακαλύψουν ευρηματικές λύσεις σε διάφορα σύνθετα προβλήματα.

 Μετά απ΄ όλα αυτά, τι να πει κανείς! Αξίζει τον κόπο να δώσουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας να βαρεθεί! ΄Η, αν μας έχει ήδη κατακλύσει η ανία, να τη βιώσουμε διαφορετικά: σαν μια κατάσταση, μια φάση που θα φορτώσει ξανά τις μπαταρίες μας και θα αποκαταστήσει τη σύνδεσή μας με τις αληθινές προτεραιότητές μας στη ζωή! Ας πλήξουμε άφοβα και χωρίς ενοχές!

Πηγές: 1. Becky Batcha, The benefits of boredom (Meredith Corp., 2005)

2. http://newurbanhabitat.com/2010/02/01/is-boredom-good-for-us/

3.http://www.nytimes.com/2008/08/05/health/research/, άρθρο του Benedict Carey «You are bored, but your brain is tuned in»

4. http://articles.sfgate.com/2004-04-02/entertainment, άρθρο του Steven Winn «We try our best to avoid, but boredom has its benefits»

5. http://catatonickid.wordpress.com/2008/04/23/the-benefits-of-boredom–