Δεν θα ήταν υπέροχο  να νιώθεις σίγουρος ότι τα παιδιά σου θα αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις προκλήσεις της ζωής; Οτι θα είναι μαχητές της καθημερινότητας που θα βρίσκουν το δρόμο τους χωρίς να χάνουν το κουράγιο να προσπαθούν για το καλύτερο;

Η απάντηση βρίσκεται στη μαγική λέξη: αυτοεκτίμηση. Τα παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση  νιώθουν ασφαλή, αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους, είναι πρόθυμα να αναλάβουν θετικά ρίσκα και  αντιμετωπίζουν με ευελιξία τις αλλαγές. Ως ενήλικες, οι άνθρωποι με υψηλή αυτοεκτίμηση μπορούν να αντέξουν και να διαχειριστούν δημιουργικά την  απόρριψη, την απογοήτευση  και την αποτυχία, που  κάποια στιγμή αναπόφευκτα συναντούν στο δρόμο τους.

Ακολουθούν δέκα τρόποι για να ωθήσεις τα παιδιά σου να  αναπτύξουν την αυτοεκτίμησή τους:

1. Κέρδισε πρώτα εσύ σαν άνθρωπος την αυτοεκτίμηση

Τα παιδιά αναπαράγουν με μεγάλη ευκολία τις συμπεριφορές των γονιών. Αφησέ τα να αντιληφθούν τον καθημερινό αγώνα που δίνεις στη ζωή, μίλησέ τους με ειλικρίνεια για τους στόχους σου  και την προσπάθεια που καταβάλεις για να τους πετύχεις. Εξήγησέ τους πώς αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες που συναντάς  και ποια είναι τα μαθήματα ζωής που παίρνεις μέσα απ΄ αυτήν τη διαδικασία.

Φωτό του Mitch Allman, flickr

2. Δημιούργησε ένα σπιτικό γεμάτο αγάπη και υποστήριξη

Οταν το παιδί δεν βιώνει  αγάπη και ασφάλεια μέσα στο σπίτι –  όσο ικανό κι αν είναι, όσες διακρίσεις κι αν έχει, για παράδειγμα, στο σχολείο ή στον αθλητισμό –  αργά ή γρήγορα θα νιώσει αβοήθητο και μόνο, και η αυτοεκτίμησή του θα πάρει την κάτω βόλτα.  Στην πραγματικότητα η αυτοεκτίμηση στηρίζεται πάνω σε δύο βασικές πεποιθήσεις: «είμαι αξιαγάπητος» και «είμαι ικανός». Χρειάζονται και τα δύο ταυτόχρονα για να λειτουργήσει!

3. Δώσε τους την ευθύνη

Η αυτοεκτίμηση κερδίζεται και χτίζεται σταδιακά,  μέσα από την ικανοποίηση που νιώθουν τα παιδιά όταν ολοκληρώνουν με επιτυχία κάποιο έργο. Ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητές τους, ανάθεσέ τους  τις κατάλληλες δουλειές: να φτιάξουν τη βαλίτσα τους για το ταξίδι, να ετοιμάσουν το πρωϊνό τους, να βγάλουν βόλτα το σκύλο, να πλύνουν κάποια ρούχα τους, να στρώσουν τα κρεβάτια τους, να κάνουν τα απαραίτητα τηλεφωνήματα για την οργάνωση μιας γιορτής κοκ.

 4.  Άφηνέ τα να παίρνουν κάποιες αποφάσεις μόνα τους

 Ένα νήπιο μπορεί να αποφασίσει αν θα φορέσει το κόκκινο ή το πράσινο μπλουζάκι, ένα μεγαλύτερο παιδί να διαλέξει τα ρούχα που θα φορέσει, αν θα πάει ή όχι στην κατασκήνωση κοκ. Οσο μεγαλώνουν και ωριμάζουν θα μπορούν να αποφασίζουν και για πιο σημαντικά θέματα. Βοήθησέ τα με τρυφερότητα και συνέπεια, μέσα από τη συζήτηση, να διερευνήσουν τις επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους. Σεβάσου την άποψή τους.

 5. Επιβράβευσε στη σωστή δοσολογία

Η αυτοεκτίμηση βασίζεται σε γεγονότα και αλήθειες, σε επιτεύγματα και ικανότητες. Αν τα παινεύεις για ό,τι κι αν κάνουν υπάρχει ο κίνδυνος να τους περάσεις άθελά σου το μήνυμα  ότι δεν χρειάζεται να προσπαθήσουν ιδιαίτερα ή – ακόμα χειρότερα- ότι  δεν μπορούν να κάνουν λάθη. Είναι καλύτερο να επιβραβεύεις την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα. Ανεξάρτητα από την τελική έκβαση το παιδί μαθαίνει να δοκιμάζει, να επιχειρεί, να επιτρέπει στον εαυτό του το λάθος.

 6. Να δείχνεις πόσο πιστεύεις στις δυνατότητες και στην κρίση τους

Η αυτοεκτίμηση πηγάζει «από μέσα», από τη γνώση του εαυτού μας και του προσωπικού μας δυναμικού. Με την  ενθάρρυνση των γονιών  τα παιδιά  δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους σε νέα πεδία, νιώθουν ελεύθερα να εξερευνήσουν τη δημιουργικότητά τους  και να αναγνωρίσουν τα ταλέντα και τις ικανότητές τους. Μέσα απ΄ αυτή τη διαδικασία μαθαίνουν να εμπιστεύονται  τις επιλογές τους. Πες τους: «Εκτιμώ τον τρόπο που…..» ή  «γίνεσαι όλο και καλύτερος στο…..». Όταν εσύ τούς δείχνεις εμπιστοσύνη  είναι πιο εύκολο να αρχίσουν να εμπιστεύονται τον εαυτό τους.

Θυμήσου ότι η αυτοεκτίμηση είναι σαν μια σπείρα που ανεβαίνει. Όταν είναι υψηλή, τα παιδιά αντιμετωπίζουν τις καινούργιες προκλήσεις με αυτοπεποίθηση. Αν πετύχουν, η αυτοεκτίμησή τους μεγαλώνει και είναι ικανά να αναλάβουν πιο απαιτητικά θετικά ρίσκα κοκ. Αν αποτύχουν μπορούν να τα βγάλουν πέρα επειδή η αυτοεκτίμησή τους είναι υψηλή.

7. Να ακούς  με ανοιχτή καρδιά ό,τι έχουν να σου πουν

 Αφιέρωνε χρόνο στην επικοινωνία με τα παιδιά, στην αναγνώριση και έκφραση των συναισθημάτων τους χωρίς καμία κριτική, όπως και  στην ανταλλαγή απόψεων γύρω από τα θέματα που τα απασχολούν. Εχουν ανάγκη να  νιώθουν ότι ο λόγος τους μετράει και η γνώμη  τους είναι σεβαστή. Υποστήριξέ όσο γίνεται περισσότερο, αλλά διόρθωσέ τα με τρυφερότητα αν κάνουν κάποιο λάθος.

Φωτό από το topsibelle.wordpress.com.

 8. Άφησέ τα να υποστούν κάποιες συνέπειες

Τα λάθη και οι συνέπειές τους είναι κομμάτι της ζωής. Δεν χρειάζεται να τα «σώζεις» πάντα, ούτε  να τα προστατεύεις από τις δυσκολίες. Καλύτερα να τους μάθεις να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξέων τους και να αναγνωρίζουν το μάθημα που έχει να προσφέρει η ζωή μέσα από τις αποτυχίες και τις παραλείψεις. Μίλησέ τους για αντίστοιχες  εμπειρίες σου.

 9. Να είσαι αληθινός

Μην υποκρίνεσαι ότι όλα είναι καλά όταν δεν είναι. Εντάξει, δεν χρειάζεται να φορτίζεις και να εκθέτεις τα παιδιά απέναντι σε ό,τι σε φοβίζει και σε καταρρακώνει, αλλά μην παίζεις θέατρο. Αν αποτύχεις σε μια σου προσπάθεια, μην τους πεις ψέματα. «Ετσι κι αλλιώς τα  ξέρουν όλα». Είναι πιο σημαντικό να  αναγνωρίσουν ότι στη ζωή μπορεί να χάσουν κάποιες μάχες μέχρι να κερδίσουν τον πόλεμο.

10. Εξόρισε την τελειοθηρία από την ζωή της οικογένειας

Οταν τα παιδιά φοβούνται μήπως κάνουν λάθος, μήπως δεν ανταποκριθούν στις όποιες προσδοκίες, μήπως δεν είναι “τέλεια”, το παιχνίδι κινδυνεύει να  χαθεί. Χρειάζεται να λέμε – και να τους το μάθουμε να το λένε και να το πιστεύουν – το λυτρωτικό «δεν πειράζει, τα λάθη επιτρέπονται!»

Τα παιδιά που μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν την αποτυχία κυνηγούν ό,τι είναι αληθινά  σημαντικό για τις ζωές τους,  διεκδικούν τη θέση τους στον ήλιο, τολμούν να σπάζουν αυγά όταν θέλουν να φτιάξουν ομελέτα. Ξεδιπλώνουν τη δύναμή τους αγκαλιάζοντας τα λάθη και μαθαίνουν αληθινά. Οχι μόνο στα θρανία του σχολείου, αλλά στα μαθήματα του βίου!

Δες ακόμη:1.  Παιδιά με αυτοπεποίθηση για πρακτικές καθημερινές ιδέες που μπορεί να αξιοποιήσει κάθε γονιός για να αυξήσει την αυτοπεποίθηση των παιδιών του.
2. Παιδιά με δύναμη (συλλογή κειμένων)
3. Ο δεκάλογος των «μη»  από τα παιδιά στους γονείς: Αν τα παιδιά με αυτοεκτίμηση μάς έβαζαν κανόνες, ποιοι θα ήταν αυτοί;

Πηγές: 1. Μichele Borba, Parents do make a difference (Jossey-Bass, 1999), 2. G. Kaufman, L. Raphael, P. Espeland Stick up to yourself, Every kids guide to personal power and positive self esteem, (Free Spirit, 1999).